کتاب «حقوق متقابل کودک و ولی در اسلام» پس از سال‌ها تجدید چاپ شد

کتاب «حقوق متقابل کودک و ولی در اسلام و موارد تطبیقی آن»، از مجید وزیری توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شد و حالا پس از سال‌ها تجدید چاپ شده است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ کتاب «حقوق متقابل کودک و ولی در اسلام و موارد تطبیقی آن»، از مجید وزیری که اولین بار در سال ۱۳۸۴ و دومین بار در سال ۱۳۸۶ توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شد و حالا پس از سال‌ها تجدید چاپ شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  در سده‌های اخیر، محققین تلاش‌های فراوانی در جهت وضع و تدوین قوانین و مقررات برای مراحل و ابعاد مختلف زندگی انسان داشته‌اند، که طبیعتاً این مقررات بنابر بافت جامعۀ آنان و طرز تفکر حاکم بر ایشان متفاوت بوده است.   نهاد خانواده، به‌ عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی همواره مورد توجه قانونگذاران بوده است و مهم‌ترین هدف قانون در هر جامعه‌ای نیز تبیین حقوق افراد آن جامعه به‌منظور حفظ و عدم تضییع آن است.   یکی از معضلات مهم اجتماعی، عدم رعایت حقوق افراد در محدودۀ خانواده در مراحل مختلف زندگی است، به‌ویژه در دوران جنینی و کودکی که در آن فرد مستقلاً قدرت دفاع از حقوق خویش را ندارد و عدم رعایت حقوق این دوران، خسارت جبران‌ناپذیری به شخصیت کودک و به آیندۀ جامعه وارد می‌کند. یکی از دلایل اساسی این معضل، عدم آگاهی از حقوق انسان در مراحل مختلف زندگی و به‌ویژه در فضای خانواده است که این عدم آگاهی، به شکل اختلال در روابط اعضای خانواده به‌خصوص روابط والدین و فرزندان ظهور می‌کند.   از مجموعۀ آیات و روایات و متون فقهی که در مورد روابط و حقوق والدین و فرزندان بیان شده است، همچون مبحث نفقه، حقوق فرزند بر والدین و بالعکس و یا بحث عقوق والدین و عقوق فرزندان، چنین استفاده می‌شود که در اسلام، در روابط بین والدین و فرزندان، حقوق متقابل طرفین در نظر گرفته شده است.   شناخت صحیح و التزام به رعایت حقوق ویژۀ هر یک از ولی و کودک می‌تواند جامعه را به‌سوی اعتدال و عدالت اخلاقی و رفتاری سوق دهد.   از دیدگاه اسلام، پدر به‌عنوان مصداق بارز ولی کودک، دارای نقشی ویژه و وظایف بسیاری در نهاد خانواده و به‌ویژه در رابطه با تربیت کودک است، به‌طوری که حتی مادر، قادر به ایفای برخی از این وظایف نیست. اسلام، پدر را از ارکان و عناصر اصلی سیستم تربیتی خانواده به‌شمار می‌آورد و او را مسئول ایجاد ارتباط، هماهنگی، هدفداری و تمامیت این سیستم نیز می‌داند.   نقش پدر در تربیت کودک رنگ باخت متأسفانه به‌سبب فاصله گرفتن از آموزه‌های دینی، نقش پدر در تربیت کودک رنگ باخته و تنها نقش اقتصادی پدر در خانه، بروز و ظهور دارد. پدران، برخی یا بسیاری از وظایف تربیتی خود را به مادران یا مدارس یا مراکز فرهنگی سپرده‌اند و در رابطه با این وظایف، پدران مستعفی به‌شمار می‌آیند. این اختلال، معلول عدم شناخت صحیح وظایف پدری و یا عدم آگاهی به پشتوانه‌های اخلاقی و آثار این وظایف و در نتیجه، عدم احساس مسئولیت نسبت به آنها یا واگذاری این وظایف به کسانی که قادر به ایفای چنین وظایفی نیستند و یا ندانستن شیوه‌های درست برای اجرای این وظایف است.   درباره حقوق کودک و حقوق والدین تحقیقات زیاد و ارزنده‌ای به‌عمل آمده و کتاب‌های فراوانی نگاشته شده است، لیکن این نوشته‌ها به مطالعۀ حقوق کودک یا والدین از زاویه‌ای خاص پرداخته‌اند. مثلاً تنها این روابط را از منظر تربیتی بررسی کرده یا صرفاً به بحث حقوقی و فقهی اکتفا کرده‌اند. از طرف دیگر، به‌طور عمده این آثار، برخی از حقوق کودک و والدین را مورد مطالعه قرار داده‌اند و آن هم نه به‌صورت متقابل و نه به‌صورت تطبیقی.   کتاب حاضر به‌طور مشخص حقوق متقابل کودک و ولی، یعنی حقوق ولی بر کودک و حقوق کودک بر ولی و قهراً وظایف هر یک در قبال دیگری را در مراحل مختلف زندگی ایشان از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار داده و تلاش شده است که الگوی حقوق متقابل کودک و ولی به‌وسیله آیات، روایات و متون فقهی در مراحل مختلف تبیین شده و زمینه‌های لازم و روش‌های مؤثر تحقق این حقوق، از نظر اسلام، ارائه گردد.   در این کتاب، در هر مبحث، نظرات فقهای امامیه و فقهای عامه (مذاهب چهارگانه) مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. در برخی موارد نیز حقوق ایران و حقوق برخی از کشورها از جمله فرانسه و انگلستان و همچنین اعلامیه جهانی حقوق کودک و کنوانسیون حقوق کودک، تحت عنوان حقوق تطبیقی، مورد بررسی واقع شده است.   در هر یک از بخش‌های فقه امامیه، فقه عامه و حقوق تطبیقی، موضوعات یکسانی به‌طور موازی مطرح شده تا امکان بررسی تطبیقی آنها به‌راحتی امکان‌پذیر باشد.   در بخش فقه امامیه، نظرات مختلف اعم از مشهور و غیر مشهور در هر مبحث، مطرح و مستندات و استدلال‌های هر دسته، تا حد امکان، جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. سعی بر آن بوده است که در هر مسئله نظرات فقهای متقدم و متأخر و معاصر منعکس گردد.   در بخش فقه عامه، نظرات هر یک از مذاهب اربعه به‌طور جداگانه و به ترتیب تقدم تاریخی آنها مطرح شده است در برخی از مباحث که حقوق ایران مورد بررسی قرار گرفته است، علاوه بر ذکر مواد قانونی، آرا اساتید حقوق نیز طرح و بررسی شده است.   در مورد حقوق دیگر کشورها نیز قوانین برخی از کشورهای اسلامی مانند مصر و سوریه و قوانین خانواده‌های مهم حقوقی مانند فرانسه و انگلستان و نیز موادی از اعلامیۀ جهانی حقوق کودک و کنوانسیون حقوق کودک مورد بررسی قرار گرفته است.   در مباحثی به تناسب و اقتضای مسائل مطروحه به جنبه‌های تربیتی و روانشناسی، علاوه بر جنبه‌های فقهی و حقوقی نیز پرداخته شده است.   این کتاب مشتمل بر چهار بخش و هر بخش نیز دربردارنده چند فصل است.   بخش اول به کلیات اختصاص دارد و شامل سه فصل است. در فصل اول از مفهوم حق، مشخصات و ویژگی‌های آن و اقسام حق، سخن به میان آمده است. در فصل دوم، مفهوم ولایت، اقسام آن (ولایت قهری، وصایت و قیمومت)، اینکه ولایت با چه کسانی است، شرایط ولایت و قلمرو آن و پایان ولایت بحث و بررسی شده است. فصل سوم بخش اول، مربوط به کودکی، پایان کودکی و محجوریت (بلوغ و رشد) است که در آن مفهوم کودک، طفل، صبی، صغیر، شروع کودکی، اقسام صغیر، حقیقت بلوغ، بلوغ در فقه امامیه و عامه و حقوق، رشد و چگونگی احراز آن مورد بحث واقع شده است.   بخش دوم کتاب در مورد حقوق کودک بر ولی بوده و شامل سه فصل است. فصل اول به بحث از حقوق کودک بر ولی قبل از ولادت می‌پردازد و شامل مباحثی از قبیل حقّ داشتن پدر و مادر شایسته، حقّ برخورداری از سلامت جسم و روان، زمینه‌های رعایت حقوق کودک قبل از ازدواج والدین و قبل از ولادت فرزند، حقّ حیات، ارث برای جنین، نفقۀ جنین و ادارۀ اموال جنین است. فصل دوم، حقوق کودک بر ولی در ایام ولادت را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این فصل مباحثی از قبیل حقّ نسب، حقّ برخورداری از امنیت شخصی و اجتماعی، تلقین شعائر دینی به نوزاد، حقّ داشتن نام شایسته، حقّ تغذیه با شیر مادر و وظایف پدر در این رابطه و مدت شیر دادن، برگزاری آداب و رسوم دینی به‌منظور سلامت و بهداشت جسمی و روانی و تکریم شخصیت کودک و ختنه کردن پسران، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. فصل سوم بخش دوم به بحث دربارۀ حقوق کودک بر ولی بعد از ولادت می‌پردازد. این دسته از حقوق در دو قسمت حقوق غیرمالی و حقوق مالی مورد بحث واقع شده‌اند. در قسمت حقوق غیرمالی: حقّ حضانت، حقّ بازی و سرگرمی، حقّ تعلیم و تربیت، حقّ تکریم و احترام کودک، ولایت بر نکاح و حقّ استیفای قصاص مورد بررسی قرار گرفته‌اند. و در قسمت حقوق مالی: حقّ نفقه، ادارۀ اموال کودک توسط ولی، ارث کودک از ولی و حبوه بررسی شده‌اند.   بخش سوم از کتاب به حقوق ولی بر کودک اختصاص دارد و شامل دو فصل است. در فصل اول، حقوق ولی بر کودک، در دوران حیات ولی مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل حقّ احسان و نیکی، حقّ احترام و تکریم، حقّ اطاعت، حقّ تأدیب، نفقۀ پدر و مادر و اجداد، حقّ ارث ولیّ قهری از کودک، اجرت ولی، عدم قصاص پدر در قتل فرزند و عدم اجرای حدّ بر سرقت پدر از مال فرزند مورد بحث قرار گرفته‌اند. در فصل دوم، حقوق ولی بر کودک، در دوران بعد از حیات ولی مورد بحث واقع شده است. در این فصل قضای نمازها و روزه‌های فوت شده پدر بر پسر بزرگ‌تر مورد بررسی قرار گرفته است.   بخش چهارم کتاب، ضمانت‌ها و مسئولیت‌ها را مطرح کرده است. این بخش شامل دو فصل است. فصل اول به بحث دربارۀ تضمیناتی برای حمایت کودک در مقابل ولی پرداخته است و فصل دوم به مسئولیت‌ها اختصاص داشته و مسئولیت مدنی و کیفری ولیّ قهری و مسئولیت مدنی و کیفری کودک را مورد بررسی قرار داده است. چاپ سوم «حقوق متقابل کودک و ولی در اسلام و موارد تطبیقی آن»، تألیف مجید وزیری، در ۴۰۷ صفحه، با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل روانۀ بازار شده است.

منبع: دانا

کلیدواژه: مورد بررسی قرار مراحل مختلف مختلف زندگی حقوق کودک رعایت حقوق تطبیقی آن واقع شده مورد بحث فصل دوم فصل اول

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۲۳۸۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امام جعفر صادق (ع)؛ شخصیت مهم در جهان اسلام و مکتب شیعه

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد هادی مشیری خراسانی، کارشناس مذهبی درمورد شاگردان امام جعفر صادق (ع) گفت: امام جعفر صادق علیه‌السلام به عنوان یک شخصیت ویژه‌ی اسلامی؛ هم در جهان اسلام و هم در مکتب شیعه مطرح هستند.

وجود مبارک امام صادق علیه‌السلام در دوران خود از عظمتی برخوردار بودند که دانشمندان مطرح زمان نسبت به عظمت علمی حضرت علیه‌السلام همیشه معترف بودند. شخصیت‌هایی مثل ابوحنیفه، مالک و شخصیت‌های دیگری که بعضاً از شاگردان امام جعفر صادق علیهم السلام در میان شیعه محسوب می‌شدند. مثل جناب جابر حیان که دانشمندی اهل طوس بود و برای ادامه تحصیل به ری رفت و سپس، از آن جا عازم مدینه شد و به محضر امام جعفر صادق علیه السلام رسید و دو سالی در محضر حضرت علیه‌السلام شاگردی کرد و علوم فراوانی را فرا گرفت و وقتی برای دستگیری‌اش داخل منزلش رفتند و دستگیرش کردند مقداری از علوم خود را در کتاب‌های خود منتقل کرده بود که این کتاب‌ها توسط دشمنان زمان ازبین رفتند و بخش اندکی از علوم و رساله‌ها و کتاب‌های ایشان در اختیار شیعیان باقی ماندند و همین مقدار اندک از کتاب و رساله‌های ایشان باعث شدند تا این دانشمند بزرگوار به عنوان پدر علم شیمی در دنیا مطرح شود. 

حجت‌الاسلام مشیری خراسانی تصریح کرد: مفضل، یکی دیگر از شاگردان امام جعفر صادق (ع) و از اندیشمندان زمان خود بودند و حضرت علیه السلام عنایت ویژه‌ای به ایشان داشتند که در یک مقطعی هر روز صبح، امام جعفر صادق علیه السلام به ایشان مباحث توحیدی را در قالب معارف زیست محیطی و انسان شناسی و علوم مختلفی از این قبیل آموزش می‌دادند و این شاگرد امام جعفر صادق علیه السلام، کتابی را به نام «توحید مفضل» نوشت که حقیقتاً امروز، یکی از آثار فاخر علمی در جهان به ویژه نزد شیعه و مسلمانان است و وقتی این کتاب‌ها و آثار شاگردان امام جعفر صادق علیه السلام و افرادی که به دست حضرت علیه السلام تربیت شده و رشد پیدا کرده‌اند را نگاه می‌کنیم عظمت کار امام جعفر صادق علیه السلام، خودش را نشان می‌دهد. 

این کارشناس مذهبی مطرح کرد: هشام بن حَکَم از دیگر افرادی بود که از شاگردان و پرورش یافته‌های امام جعفر صادق علیه السلام به شمار می‌آمد که هارون عباسی درمورد ایشان می‌گفت زبان هشام در دل‌های مردم از هزاران شمشیر موثرتر است. 

وجود مبارک امام جعفر صادق علیه السلام علاوه بر تربیت شاگردان نسبت به رسیدگی به امور جامعه خود تلاش و همت ویژه‌ای داشتند؛ به طوری که حضرت امام جعفر صادق علیه السلام، بخشی از درآمد‌های خود را صرف نیازمندان جامعه کرده و حتی بخشی از آن‌ها را با بردن آذوقه درب منزلشان به صورت گمنام تأمین می‌کردند. به همین دلیل، به دوستان و شاگردان خود تأکید زیادی می‌کردند که اگر نیاز ندارند کار و تلاش کرده و با آن، دیگران را تأمین کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین مشیری خراسانی افزود: یکی از دوستان امام جعفر صادق علیه السلام نقل می‌کند که در مسجد مشغول عبادت بوده است و حضرت امام جعفر صادق علیه السلام وارد مسجد پیامبر (ص) شدند و دیدند که دوست حضرت (ع) مشغول عبادت و دعا هستند. 

امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند که این وقت روز، این جا چه می‌کنی؟ آن فرد عرض کرد: آقا. الحمدالله وضع مالی بنده خوب است و دیگر، نیازی به کار کردن ندارم و به اندازه کافی، دارایی دارم و به همین دلیل، می‌خواهم بقیه عمرم را به عبادت صرف کنم. 

امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند: خیر. برو و کار کن و با انجام کار و بدست آوردن درآمد خود، زندگی دیگران که نیاز دارند را تأمین کن.

 این نشان دهنده نگاه عمیق اسلام به کسب و کار و ایجاد درآمد در سطح جامعه است؛ یعنی به گونه‌ای کسب درآمد کنیم که اگر خودمان به آن نیازی نداریم حداقل، دیگران بهره‌مند شوند. بنابراین، افراد در هر فضای اقتصادی که باشند موظف هستند برای تأمین جامعه و نیاز دیگران کار کنند و از درآمد و ثروت بدست آمده، دیگران را مورد بهره‌مندی قرار دهند.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت